bozqurd
Cumartesi, Kasım 18, 2006
ساخت قره باغ دوم در جگر گوشه آذربايجان
ساخت قره باغ دوم در جگر گوشه آذربايجان
امروز ظهر در برنامه دانيشير آذربايجان هموطني از اروميه با تماس تلفني خود مساله جدي را براي ملت بزرگ ترك آذربايجان بازگو كرد وموضوع از اين قرار است كه حزب كارگران كرد پ ك ك و پژاك با وزارت اطلاعات ايران توافق كرده اند كه در صورتي كه پ ك ك و پڈژاك دست از تجزيه طلبي ودرگيري درايران بردارند رژيم ايران در جريان خصوصي سازي شركتها ، ادارات وكارخانه ها پستهاي حساس در منطقه آذربايجان غربي را به كردها واگذار كند و آنها هم با توجه به افكار شوم خود تركيب جمعيتي استان آذرباجان غربي را از ترك به كرد تغيير دهند وقره باغ دوم را بوجود آورند .
با اعلام اين موضوع توسط شخص مذكور سريعا به كانال كردستان تي وي مراجعه وشاهد سخنراني رهبر گروه تروريستي پ ك ك در مورد موضوع آذربايجانغربي و اين توافق شوم شديم . واينك وظيفه ما چيست ؟
وظيفه ما فعالين حركت ملي آذربايجان در مقابل اين توطيه شوم آگاه سازي ملت ميباشد واين طوفاني را كه رژيم ايران به راه انداخته است بايد از مسير خطرناك خود خارج ساخته وبه سمت تهران وسنندج و سليمانيه برگردانيم تا ضربه اي ديگر بر پيكره پوسيده فاشيسم فارس و افراط گرايان كرد بزنيم . نيروهاي پ ك ك عمدتا در3 منطقه شمال عراق ، جنوبغربي تركيه وغرب ايران فعاليت دارند واز طريق كوره راهها به راحتي در هر 3منطقه در رفت وآمد هستند وبا توجه به حمايت كامل جلال طالباني ريس جمهورعراق ويكي از رهبران بلند پايه كرد از عمليياتهاي خرابكارانه وتروريستي پ ك ك درايران وتركيه در عراق مشكلي ندارند كه هيچ دفتر وشعبه هم براي خود ميزنند و اينك هم كه با دستور مسعودبارزاني پرچمهاي عراق از مراكز دولتي شمال عراق به زير كشيده شده وپرچمهاي كردستان به آسمان كشيده شده است .
واينك با اتحاد ايران و پ ك ك تروريستهاي كرد در داخل ايران نيز به راحتي فعالييت خواهند كرد كه عمده فعاليت آنها در آذربايجانغربي خواهد بود كه مستقر كردن كردها در مناطق تاريخي تركها يكي از مهمترين پروژه هاي آنها خواهد بود كه با همكاري عوامل رژيم ايران سريع تر و با موفقيت بيشتري انجام خواهد شد .
تنها كشوري كه با پ ك ك مقابله ميكند تركيه است . كشور تركيه در ماه قبل قصد آغاز عملييات بسيار گسترده نظامي در منطقه شمال عراق را داشت كه با مخالفت شديد كشور امريكا و كشورهاي عضو آتلانتيك شمالي (ناتو)متوقف وبا اعزام نيروهاي تركيه به لبنان تقريبا منتفي شده است واين توقف دست وفكر پ ك ك را براي رسيدن به اهداف خود در ايران با كمك مستقيم كشورهاي امريكا و انگليس باز گذاشت ودراينجا كلا حمايت امريكا وانگليس را از پ ك ك مشاهده ميكنيم ،امريكا با جلوگيري از عملييات نظامي تركيه بر عليه پ ك ك در شمال عراق دست آنها را براي كشتار هرچه بيشتردر تركيه وپروژه كردستان شرقي (آذربايجانغربي ) باز گذاشت وبا وجود حضور كاملش در عراق به هيچ عنوان بر عليه گروههاي مسلح كرد وافراطيون كرد عملييات نميكند .انگليس هم درماههاي گذشته به هنگام شلوغ كاري كردها در آذربايجان غربي با گذاشتن نقشه تركيب قومي ايران استان آذربايجانغربي را قسمتي از كردستان معرفي كرد بود .درجريان سفر احمدي نژاد به اروميه وسولدوزهمانند تبريزهيچ استقبال كننده اي درخيابانها وجود نداشت واحمدي نژادخبر از توطئه جدي وجديدي داد وآن تشكيل استان مرزي خوي بود كه بعد از مراغه ، اهر ومرند اينك خوي در هدف استان شدن قرار گرفته است ،در شهر سردشت برعكس اروميه هزاران نفربه استقبال از پاسدار جنايتكار احمدي نژاد رفته بودند . گفتيم اينك نوبت ماست تا با عملكرد خود وآگاه كردن ملت بزرگ ترك اجازه ندهيم قره باغ ديگر در آذربايجان به وجود آيد ونگذاريم كه بعد از داشناكهاي ارمني اينك تروريستهاي افراطي كرد آرامش ملت مارا برهم زنند .دوستان وبرادران امروز آذربايجان از سويي در رنج قره باغ قرار دارد ،ازسوي زبانش وهويتش درحال نابودي توسط فاشيسمهاي فارس است ،ازسوي ديگر فرزندانش توسط عوامل رژيم جمهوري اسلامي توسط گلوله هاي آريايي كشته ميشوند و اينك ميخواهند ضربه سختي برپيكره تازه جان گرفته آذربايجان بزنند .در لحظاتي كه به قره باغ مظلوم مي انديشيم ميگوييم :چرا پدرانمان درآن زمان با داشناكهاي ارمني مقابله نكردند ودرقره باغ وخوجالي فاجعه هاي انساني به وجودآمد واينك نوبت ماست تا اجازه ندهيم در سالهاي آتي فرزندان اين خاك مقدس در حسرت بهشت آذربايجان بمانند .به پا خيزيد تابه جهان نشان دهيم كه اينجا نه سليمانييه وبصره عراق است ونه ديار بكر وشانلي اروفا اينجا آذربايجان است اين سرزمين آتش است وما فرزندان بابك كبير وستارخان بزرگ هستيم اجازه نخواهيم داد تا فرزندان اسماعيل سيميتقو و رهروان اوجالان وبارزاني بارديگر آذربايجان را به خون بكشند . امروز با گفتگو وآگاه سازي ملت مبارزه ميكنيم و اگر مجبور شويم اسلحه هم به دست ميگيريم وقسم به خون شهداي آذربايجان در آن روز از تهران گرفته تا اصفهان ،از شيراز تا سنندج ، از سليمانيه تا آن سر دنيارا به آتش ميكشيم و موجوديت پ ك ك و پژاك را ازصفحه روزگار محو ميكنيم واين ملت كرد وفارس است كه به خاطر اشتباه سرانشان در آتش خشم ملت بزرگ ترك خواهند سوخت .
بر اين اساس درجلسه ويژه گروه دالغا دستورات جديدي اتخاذ شد :1-اعضا گروه بايد تمامي فعاليت هاي جانبي خود در اينترنت را معلق نگه دارند2- انعكاس مطالب تاريخي در جهت فعاليت كردهاي افراطي در آذربايجان را سرعت بخشند3- نوشتن نامه به مراجع بين المللي ( [2] يونسکو ، [3] سازمان ملل ، [4] عفو بين الملل ) ونشريات وكانالهاي خبري كشور تركيه دي اچ اي - سي ان ان تورك و ان تي وي وارسال اين نامه به سايتهاي مبارز
35000000 و آزاد تريبون و گاموح4- آشنا ساختن دوستان و مبارزين استان آذربايجان غربي به خصوص مناطق نزديك به كردستان با گروه دالغا و كميته سرپرستي براي دريافت آخرين تحولات منطقه ومقابله سريع با توطيه هاي نيروهاي پ ك ك و پژاك و احتمالا حزب دموكرات كردستان
bu postu balatarin websitasina yolla: Balatarin  
yazir haray at 3:47 ÖÖ | xoy | 3 söz


Comments:


  • At Cumartesi, 28 Nisan, 2007, <$BlogCommentAuthor$>

    to inghadr ahmagh hasti ke hokoomate dastneshandeye pahlavi ra ba 2500 sal e eftekhare ma moghayese mikoni!?
    vaghean anche dar morede tork ha miguiand haghighat darad!
    zemnan to sage kasife TAJZIE TALABI hasti ke arezooiat ra bayad bekhodat be goor bebari!
    narahati dar morede KOOROSH BOZORG minevisam choon baese etehade bishtare IRANIAN mishavad na? pas bemir ey HARAMI! ke ma ta abad az marzhaye Iran pasdari mikonim ta az gazande Saghaee mesle shoma dar aman bashad!!!
    zemnan ey harami IP tora gereftam yekbare digar in atraf peydat shavad midam pedarat ra salavati konand!
    lanat be atatorke sagzade
    inam IP kasife to:
    85.105.32.166

    faghat boro too hamoon WC ke atatork toosh khak shode in tarafa peydat nashe!
    zemanan gozareshe blog kasifeto dadam ta daresho takhte konand
    HARAMZADEH

     
  • At Perşembe, 03 Mayıs, 2007, <$BlogCommentAuthor$>

    akhe dokhtareye ashghale kesafat to az tarikh chi midooni?>
    IQ !!!
    boro ba khialatet khosh bash avazi

     
  • At Perşembe, 21 Ocak, 2010, <$BlogCommentAuthor$>

    tarixe 2500 sale ro bexun bebin be joz kurosh murosh chand ta az un padeshaha tork budan baadesh biya pars kon
    anan sikim.
    zemnan atatork madareto begae.

     
ستارخان تؤرنی 2006








































bu postu balatarin websitasina yolla: Balatarin  
yazir haray at 3:17 ÖÖ | xoy | 0 söz


Comments:


Perşembe, Kasım 16, 2006
ستارخان اویان


ستارخان گئیب نخودی
گئتدیم سنگرده یوخ ایدی
آچدی قرآنین اوخودی
آی ماشا ا.. قالاج اوغلان
ابولفضله سراج اوغلان
ستارخان گئیب قره نی
باغلاییب بندی _ بره نی
قویمور کناردان گله نی
بارک ا.. قاللاش اوغلان
مشروطه یه فراش اوغلان
bu postu balatarin websitasina yolla: Balatarin  
yazir haray at 2:34 ÖS | xoy | 0 söz


Comments:


Pazartesi, Kasım 13, 2006
بیر یئنی وبلاگ
بير يئني وبلاگ آذربايجان وبلاگ لارینا ایضافه لندی. یورد من وبلاگی کی بیر نچه گون دور ایشینه باشلاییب ایلک یازی سی (ديل،ديلسيزليک، شعر) محمد رضا لوایی یازدیخلاریننان دیر. بو وبلاگ آذربایجان تاریخی و ادبیاتی حاقیندا تورک ملتینه بیلدیریش وره جک .
منیم یولداشیم دومان بیرلیک سون بی سنه ایشلرینده باشاریلار دیلیرم .
یاشاسین آذربایجان
bu postu balatarin websitasina yolla: Balatarin  
yazir haray at 3:03 ÖS | xoy | 0 söz


Comments:


OÇUNCU SOZLÜK
لغات 3
OÇUNCU SOZLÜK

یاماج ------------------- پرتگاه ، کوهپایه
یئکن ------------------- باد بان
یاییلیم ------------------- شلیک
یالتاق ------------------- چاپلوس
چاناق ------------------- کاسه
کیر پی ------------------- جوجه تیغی
قارینجا ------------------- مورچه
ایره لی ------------------- جلو
اوگی ------------------- نا تنی
چیر مالاق ------------------- بالا کشیدن
دوستاغ ------------------- زندان
بایراق ------------------- پرچم
بیلگی سایار ------------------- کامپیوتر
دان یئلی ------------------- نسیم ِ صبحگاهی
قارشی ------------------- مقابل
گرکمک ------------------- ایجاب کردن
قارشیلاماق ------------------- استقبال کردن
اینام ------------------- باور، عقیده
کوتله ------------------- توده،خلق،مردم
شانلی ------------------- مشهور
اوزگور ------------------- آزاد
اوُمماق ------------------- آرزو کردن، انتظار داشتن
اومود ------------------- امید
یارارلی ------------------- مفيد
یاراماق ------------------- مفید واقع شدن
بی فایده،به درد نخور یاراماز،ياراسيز -------------------
وارلیق ------------------- دارایی
دویغو ------------------- احساس
ماراق ------------------- علاقه
گنج ------------------- جوان
ایلک ------------------- اول،اولین
ایلک تحصیلات ------------------- دوره ابتدایی
قازئت ------------------- مجله
ساحه ------------------- زمینه
خسته ------------------- بیمار
خسته لیک ------------------- بیماری
تالان ------------------- ویران
تالاماق ------------------- ويران كردن،غارت كردن
دایاق ------------------- پشتیان، تکیه گاه
ماراقلاری ------------------- جالب و جذاب
آلیشماق ------------------- شعله ور شدن
قوُل ------------------- برده ، اسیر
قوشالاشماق ------------------- جفت شدن
قوشا ------------------- جفت،زوج
تمل ------------------- اساس،پایه
امکداش ------------------- همکار
امک ------------------- کار، زحمت ، تلاش
داش ------------------- پسوند با هم بودن
اوغور ------------------- موفقیت
اوزمان ------------------- متخصص
دربه چه ------------------- دریچه
آراشدیرماق ------------------- تحقیق ،جستجو
آرایشدیریجی ------------------- محقق
گورکملی ------------------- خوش سيما،برجسته
یاساقلا نماق ------------------- ممنوع شدن
یاساق ------------------- ممنوع
درگی ------------------- نشریه
ضیالی ------------------- روشنفکر
آیدین ------------------- روشنفکر
کولتور ------------------- فرهنگ
قابغی ------------------- دغدغه،علاقه
وُورغون ------------------- عاشق
اویرنجی ------------------- دانشجو، دانش آموز
زنگین ------------------- غنی،ثروتمند
کیملیک ------------------- هویت
دونوش نقطه سي ------------------- نقطه عطف
باشقان ------------------- رئیس
جمهور باشقانی ------------------- رئيس جمهور
توء رن ------------------- مراسم
جانلی ------------------- زنده
آنسکلو پئدی ------------------- دايره المعارف
دَ یَرلی ------------------- با ارزش
دَ یَر ------------------- ارزش،اهمییت
یاییلماق ------------------- پخش شدن،انتشار يافتن
اوغروندا ------------------- در راه
گئدرلی ------------------- پر رهرو
سوروملو ------------------- مسئول
اندیتور ------------------- ویراستار
قیدا ------------------- غذا
گوستریجی ------------------- نشانه
گئری،آرخا، دال ------------------- پشت،از عقب
بالتا ------------------- تبر
باشقا ------------------- دیگر،غیر
وطنداش ------------------- هموطن
ایلگیلنمک ------------------- مرتبط شدن،ارتباط برقرار كردن
سیناماق ------------------- امتحان کردن
اؤزرللیک ------------------- خصوصیت
دینجلیک ------------------- آرامش
تهلوکه ------------------- خطر
دویغو ------------------- احساس
جیهاز ------------------- دستگاه
آرخایین ------------------- امین، مطمئن
آلیزلیق خسته لیک ------------------- مریضی
سؤزجوک ------------------- کلمه
اوتمک ------------------- ترانه خواندن
آنلام ------------------- مفهوم
کاپا ------------------- مغز،سر(برای انسان)
آتلار ------------------- افتادن، گرفتار شدن
جایار ------------------- جدا شدن
کادَ ر ------------------- سرنوشت
فلک ------------------- روزگار
کییسی ------------------- ساحل
دنیز ------------------- دریا،اوقيانوس
یاناق ------------------- گونه (صورت)
ائل ------------------- قوم ، قبیله
ساوورقان ------------------- ولخرج
قارداش:داش برای پسوند با هم بودن میباشد و این کلمه در اصل قارین داش هست و بمعنیدو نفر هست که ازیک شکم با هم بیرون آمده اند (منظور مادر)
و برادر معنی آن میباشد
قارین=قارداش + داش = تجزیه
bu postu balatarin websitasina yolla: Balatarin  
yazir haray at 2:28 ÖS | xoy | 0 söz


Comments:


Perşembe, Kasım 09, 2006
لغات 2
İkimci Sozlük

قیز»دختر----------------------گیرده یاخا:یقه گرد
اوغلان:پسر-------------------بولوز:بلوز
بؤیوک:بزرگ------------------پامبیق پالتار:لباس نخی و پنبه ای
کیچیک:کوچک-----------------آچیق یاخا:یقه باز
رازمئر:اندازه------------------تونیکه:تی شرت و شورت
آیاق قابی:کفش-----------------بوتؤو گئییم:لباس سرهم
مئشین:چرمی------------------رسمی گئییم:لباس رسمی
ایدمان:ورزش------------------تومان:دامن و شلوار زیر
آلپینیست:کوهنورد--------------دار تومان:دامن چین دار
دیکدابان:پاشنه بلند-------------دؤز کؤنیک:پیراهن راسته
قیسا دابان:پاشنه کوتاه----------گئن تومان:دامن گشاد
باغلی آیاق قابی:کفش ِ بندی----شالوار:پیژامه
باشماق:دمپائی-----------------یاتاق تونیکه:شورتِ اسلیپ
کاستیوم:اِوِر کت----------------قیچلی تونیکه:شورتِ پادار
پئنجک:کت----------------------چییمه تونیکه سی:مایو
یاغیش پنجه یی:کاپشن بارانی--لیفچیک:سینه بند
گئجه گئیمی: لباس شب---------گؤدک:کوتاه
قیسا شالوار:شلوارک----------بویلولوق گئییمی:لباس حاملگی
کؤینه:پیراهن-------------------اوزون:بلند
اوست کؤینه یی:پولیور---------اوزونگیلی:رکابدار
قاییش:کمربند-------------------آلت گئییمی:زیر پوش
خزلی پالتو:پالتوی خز دار------پیله کلی:پیله دار
کاتان:کتان---------------------اوزونان:کشی
قالستوک:کراوات--------------کؤبه:فاق
یون:پشم-----------------------اوچ بوجاق یایلیق:روسری سه گوش
جیلیقا:جلیقه-------------------چادیرا:چادر
پول بابیژنیکی:کیف پول-------قویون باببژنیکی:کیف بغل
چتیر:چتر---------------------اَل سومکاسی:کیف دستی
درسلیک:کتاب درسی---------حکایه:داستان
ایضاحلی:تشریحی------------فونکسیونئل:کاربردی
یاردیم کیتابی:کتاب راهنما----شکیللی:مصور
پیسخولوژی:روانشناسی------طب:پزشک
بیوقرافیا:زنگینامه------------صنعت:هنر
یازینچی:نویسنده--------------نشریاتچی:ناشر
گلجک بیزیمدی
bu postu balatarin websitasina yolla: Balatarin  
yazir haray at 11:18 ÖÖ | xoy | 0 söz


Comments:


Çarşamba, Kasım 08, 2006
Birimci Sozlük

لغات 1

Birimci Sozlük


كلمه معني
تاوا = ماهی تابه
آز = کم
بئی = داماد
گلین = عروس
زمستان = قیش
قالوش = نوعی کفش
اَت = گوشت
یئر = جا
ده لیک = سوراخ
دورنا = درنا
آرخ = جوی آب
یاز = بنویس
سس = صدا
آشیریم = خاکریز
یاش = مرطوب
تظاهور = نمود
ایظطراب = اظطراب
فه ره = مرغ جوان
قاشیق = قاشق
یئمک = خوراکی
گیریش = مقدمه
سوموک = استخوان
آژان پاسبان
هاچان - هاواخ = چه وقت
آی = ماه
آنا = مادر
آتا = پدر
اَل = دست
قوجاق = آغوش
ایشیق = روشن
بورا = اینجا
ائو = خانه
جووت = جفت
اورَک = دل
گؤز = چشم
بوغاز = گلو

قابان = گراز
پاپاق = کلاه
ساپ = نخ
آچار = کلید

کئچی = بز حیوان
اعلا = عالی
بیدان = نهال
بوشقاب = بشقاب
کسیک = بریده
اؤلوم = مرگ
دیل = زبان
سامان = کاه
هارا = کجا
قویون = گوسفند
قورو = خشک
ائو = خانه
اؤرده ک = اردک
کؤرپو = پل
بیچاق = چاقو
فصیل = فصل
گون = روز
قوهوم = فامیل
سایلار = اعداد
چوغ = بیشتر
رسام = نقاش
ساخسی = سفال
بیلئط = بلیط
کیشی = مرد
قادین = زن
اینک = گاو
تمیز له ییجی توزو = پودر لباس شویی
صابین = صابون
آغاردان = سفید کننده
علف یاغی = روغن نباتی


ياشاسين بوتوو آذربايجان بيرليگي

bu postu balatarin websitasina yolla: Balatarin  
yazir haray at 12:48 ÖS | xoy | 0 söz


Comments:


Salı, Kasım 07, 2006
اطلاعاتي چند درباره تقويم
پرويز يكاني زارع
ائليار
يكي از ابتكارات عجيب و غريب ملت سومئر، خلاصه كردن هر چيز و هر شيئي در عدد و رقم شش و ده است. يعني سومئرها در هرچيز به رقم شش تكيه كرده و آنرا در همه چيز ملاك قرار مي داده اند. بطور بال، تقسيم سال به12 ماه (ضريب2 از6)، تقسيم ماه به30 روز (ضريب5 از6)، تقسيم روز به22 ساعت (ضريب4 از6)، تقسيم ساعت60 دقيقه و دقيقه به60 ثانيه (ضريب10 از ) و يا محدود كردن مقدار سفر يكروزه در شش فرسخ (هر فرسخ6 كيلومتر است) و... همه از اين مقوله هستند. عجيب اينكه قرآن مجيد هم از6666 آيه مباركه تشكيل شده است، يا خداوند متعال كل مخلوقات را در شش روز خلق كرده است، و يا امامان شيعه عبارتند از12 معصوم عليه السلام، يا بني اسرائيل از12 سِبط و دودمان تشكيل شده است، يا با اصابت عصاي حضرت موسي به سنگ،12 چشمه از سنگ جاري شده بود، و يا قبر امام حسين(ع) سرور شهيدان آنهم در سرزمين سومئريان شش گوشه است، و نيز بيت عتيق (كعبه معظمه) در مسجدالحرام شش گوشه است.
و بالاخره تعداد حروف الفباي ميخي36 (مضرب شش از عدد شش) بود. در قرآن مجيد در شش جا به نمازهاي ششگانه: (نمازهاي صبح، ظهر، عصر، مغرب، عشا و نماز شب) اشاره شده است. محل نمائي كه در حج و عمريه احرام بسته مي شود، شش مكان است:(1ـ ذوالحُليفه ـ مسجد الشجره ـ مدينه 2ـ الجُحفه3ـ يَلَملَم4ـ قرن المنازل5ـ العقيق6ـ مكه)...حضانت كودك پس از طلاق شش ماه است. و نيز عالم، ماده، عناصر طبيعي از شش تشكيل شده است (جهات سته) و هر انسان از شش طرف مقيد و محصور است؛ 0شرق، غرب شمال، جنوب، بالا و پائين) حركت و تكامل و پيشرفت براي انسان و يا غير انسان در غير اين شش جهت غيرممكن است.
گفتيم كه در تقويم تركان سومئري و ديگر ملل ترك عدد شش و يا مضربي از آن كاربرد وسيعي دارد. در تقويم تركان براي هر دوازده ماه سال نام يك حيوان اطلاق شده است. البته اين اهميت دادن به برخي حيوانات را، در كتاب آسماني خود نيز شاهديم. در قرآن، عنوان خيلي از سوره هاي مبارك با نام حيواني معرفي شده است: (البقره ـ گاو، گاو نر ـ الانعام = چهارپايان ـ النحل= زنبور ـ العنكبوت ـ النمل = مورچه و...)
فلسفه عدد و رقم شش سومئريان، در مورد ماههاي سال نيز مدنظر بوده است. چون تعداد اين حيوانها مضرب دو از عدد شش بود. از آنجا كه ترتيب و تقدم و تأخر اين12 حيوان از هزاران سال پيش شروع شده، هرگز مقدم و مؤخر واقع نمي شوند و ترتيب خود را از دست نمي دهند. بدون شك اختصاص نام اين اين حيوانها به نامهاي سال نه از باب تعييني و تخصيصي، بلكه از جهت تعيني و تخصصي بوده است. بدين معنا كه تغييرات طبيعت و وضعيت كواكب موجب بروز و ظهور خصايص خوب و بد يكي از حيوانات دوازده گانه در آن سال و در آن كشور شده است و مردم به گونه اي در آن سال خير ديده و يا زيان برده اند، از اينرو آن سال در يادها مانده و بنام آن حيوان ناميده شده است. در اينمورد آقاي دكتر ابوالفضل نبي در صفحة83 كتاب خود بنام »تقويم و تقويم نگاري« نوشته است: محمود بن الحسين بن محمد الكاشغري در ديوان »لغات الترك« خود، تحت مادة »برس« مطالبي نوشته كه خلاصه آن چنين است: اقوام و ملل ترك پيش از ابداع و اختراع اين تقويم (تقويم12 حيواني تركان)، داراي تقويم دقيقي نبوده اند، تا اينكه از پادشاهان ترك، يكي از روزها در ثبت تاريخ يكي از جنگها دچار اشتباه مي شود، از اينرو به شخصيتهاي موجود در كنارش دستور مي دهد، تقويمي تهيه كنند و با مبداء قرار دادن آن در حد ممكن از اشتباه جلوگيري نمايند. درباريان پس از بحث و تبادل نظر زياد تصميم گرفتند كه تقويمي در رابطه با برجها و صور فلكي12 گانه بسازند. اما استفاده از نام برجهاي فلكي به خاطر پاره اي علل مورد قبول و تصويب قرار نگرفت. در همين اوضاع و احوال در دشت »ايلا« مراسم شكار ترتيب داده شده بود. از ميان تمامي حيوانات12 حيوان موفق شدند كه از رودخانه موجود در دشت »ايلا« عبور كرده و خود را به ساحل ديگر آن برسانند. موفقيت اين12 حيوان در گذشتن از رودخانه، باعث شد كه نام آنان بترتيب عبور از رودخانه عنوان سالها قرار گيرد. يعني آنكه اول از همه موفق به گذشتن از رودخانه شده بود، اول، و دومي دوم و بالاخره آنكه در آخر از همه گذشته بود، آخر شد.
نام اين حيوانها كه عنوان سالها قرار مي گيرند، بترتيب عبارتند از:(1ـ سيچقان، سيچان = موش2ـ اوْد، اؤكوز = گاو(نر)3ـ پارس، بارس = يوزپلنگ4ـ تشقان، دوْوشان = خرگوش5ـ ناك، ناكفا = نهنگ6ـ ييلان، ايلان = مار7ـ يوند، آت = اسب8ـ قوْي، قوْيون = گوسفند9ـ بيجين، ميمون = حمدونه10ـ تخاقوي، تويوق = مرغ11ـ ايت = سگ12ـ قوْنقوز، دوْووز = خوك)
هر كس قادر است مشخص نمايد كه، در كدام سال و زمان مربوط به كدام حيوان بدنيا آمده است و طالعش چه مي باشد. براي اينكار كافي است كه هر كس بتاريخ تولد خود عدد شش را علاوه نمايد (بطوريكه مي بينيم در اين كار هم عدد شش مشكل گشاست) و حاصل را به عدد12 تقسيم نمايد، باقيمانده هر چه باشد سال مربوط بشماره آن حيوان و عنوان سال تولد اوست. اگر باقيمانده صفر باشد، عنوان سال »دوْنقوز« يا خوك است.
بطور مثال من نويسندة اين مقاله متولد1321 هستم:
1327=6+1321
(باقيمانده)7+110=6÷1327
درباره عنوان شدن نام12 حيوان بر سالها، اعتقاد ديگري نيز وجود دارد: چيني ها، ژاپني ها، هنديها و بطور كلي بودائي ها، غير از كاركردن براساس تقويم تركان، به اين تقويم حرمت و تقدسي خاصي نيز قائل بوده اند. چون به اعتقاد بودائي ها، جناب بودا، بمانند دعوت انسانها به آئين خود، تمامي حيوانات را نيز به آئين خود دعوت كرد. اما از ميان تمامي حيوانات، فقط12 حيوان ياد شده به بودا ايمان آورده و دين او را پذيرفتند. بودا هم بدين سبب تمامي مقدرات و سرنوشت دنيا را در اختيار اين12 حيوان قرار داد. از اينروست كه بودائيان با چشم ستايش آميز به اين12 حيوان نگاه مي كنند. مثلا، در معابد بودائيان موشها از سر و كول زوّاو بالا مي روند. يعني انان همان حرمتي را كه مسلمانان به كبوتران حرم قائلند، براي موشها قائل مي باشند.
منافع و مضرات موجود در اين دوازده حيوان، در واقع با خميرة انساني درآميخته و قابل جدا كردن نيز نمي باشد. بطور مثال، انسانها ذخيرة مواد غذائي از طرف موشها را، شريك زندگي انسان بودن گاو را، منبع الهام تهور و شجاعت بودن پلنگ را براي انسان سمبل عظمت و قدرت و نيرو بودن نهنگ را در خلقت، زندگي موشيانة مار را، جولان و جذابيت و قدرت اسب را، وسيلة وفور نعمت و تأمين گذران انسان توسط گوسفند را، خلاقيت و اصالت فكري ميمون را، در هر مقوله در كنار انسان بودن مرغ و رنگين كردن سفره انسان را، وفاي سگ را ضرب المثل ساخته اند. از اينرو معرفي سالي بنام يك حيوان (از حيوانات دوازدگانة مذكور) در واقع براي ملتها تداعي كنندة يك سري ويژگيهاي اخلاقي و معنوي و رويدادها و حوادث طبيعي و سياسي و اجتماعي در آن سال مي شود.
نام ماههاي ايلامي و احتمالاً سومئري چنين بوده است:(1ـ حادوكانناس2ـ تورمور3ـ ساكورشيس4ـ كار مابداس5ـ تورناب شيش6ـ قارباسيس7ـ باگيياتيس8ـ مارقاس ناس9ـ حاسياتياس10ـ حاناماكاس11ـ ساميماس12ـ ميكانناس) و تعدادي از اين نامها از طرف هخامنشيان بطرز ناقصي مورد تقليد قرار گرفته و با زبان خودشان تطبيق داده اند.
تقويم سومئرها از عيد (نوروز) يعني از اعتدال ربيعي كه خود كاشف آن بوده اند، شروع مي شود. غير از اقوام و ملل اورال ـ آلتاي بويژه ملل ترك در فرهنگ و ادبيات هيچ قوم و ملتي عيد وجود نداشته است. چون آغاز سال در ميان فارسها از پائيز، زردشتيان از زمستان، مسلمانان از هجرت پيامبر(ص) از مكه به مدينه، و مسيحيان از ميلاد حضرت عيسي بوده است. تقويم قديم مصر نيز از اواخر پائيز و اوايل زمستان شروع مي شد. تقويمهاي بخت النصري و قبطي هم از اول ديماه آغاز مي شد. آغاز تقويم رومي هم از بناي شهر روم بود كه بعدها به تقويم مصري و سپس تقويم اسكندري تبديل شد و سرانجام از طرف پاپ به تقويم ميلادي تغيير يافت. يونانيها هم تقويم خود را از المپيك شروع كرده اند و آغازش از اول تابستان بود. يهوديان نيز مباني تقويم خود را هبوط آدم(س) قرار داده اند و شروع آن از پائيز است.
بنا به عقيده دانشمندان و پژوهشگران، از زماني كه تمدن شروع گشته، تقويم نيز آغاز شده است.
نام نخستين روز هفته (شنبه) واژه اي تركي است و در اصل »شَن به ي« و »سَن به ي« و يا بطور ساده بيگ بوده است. در رابطه با وجه تسميه اش مي توان گفت، نخستين انسانها اساساً كارهاي عمومي و عام المنفعه را به نوبت و به تناوب انجام مي داده اند. بويژه آن زمانها كه وسيلة معيشت و گذران انسانها، گاو و گوسفند و چهارپايان بود. در آن زمانها نوبتها كاملاً رعايت مي شد. بطور مثال، در نخستين روز هفته يك نفر تعيين مي شد كه گوسفندها و ديگر حيوانات را به چرا ببرد. مي‌دانيم نوبت به هر كس مي رسيد، آن شخص نوعي برتري در خودش حس مي كرد و ديگران نيز خطاب به او »شَن به ي« يا »سَن به‌ي« يا به طور ساده »به ي« مي‌گفته اند (بيگ خوش و مسرور تو بيگ هستي ـ بيگ) در اثر كثرت استعمال »شن به‌ي« و »سن به ي« فرم »شنبه« به خود گرفت و بيگهاي بعدي به ترتيب شماره تعيين مي شدند.
در فرهنگ تركي آزربايجاني نام فصلها بترتيب عبارتند از:1ـ ياز2ـ ياي3ـ گوْز4ـ قيش و نام ماههاي فصل بهار (ياز):1ـ ياز ايلكي = قوْچ = آغلار گوْلر آي2ـ ياز اوْرتاسي = بوغا = گوْلن آي3ـ ياز سوْنو = ائكيزلر = قئزاران آي.
نام ماههاي تابستان (ياي):1ـ ياي ايلكي = يئنگه ج = قوْرا پيشيره ن آي2ـ ياي اوْرتاسي = آسلان (ارسلان) = قويروق دوْغان يا قويروق دوْلان آي3ـ ياي يوْنو = باششاق = زورمار آي.
نام ماههاي فصل پائيز (گوْز):1ـ گوْز سوْنو = اوْخ آتان = آذر آيي.
نام ماههاي فصل زمستان (قئيش):1ـ قئيش ايلكي = اوْغلان = چيلله آيي2ـ قئيش اوْرتاسي = قوْوا = دوْنداران آي3ـ قئيش سوْنو = باليق لار = بايرام آيي.
نام روزهاي هفته نيز در فرهنگ تركي آزربايجاني از اينقرار است:
يئل گوْنو = يوْل گوْنو = جوما (جومه) ائرته سي -شنبه
تان گوْنو = سود گوْنو = بازار گوْنو = شنبه ائرته سي-يكشنبه
دوزگوْنو = تك آخشامي = بازار ائرته سي-دوشنبه
توْرك گونو = آرا گوْن = تك گوْنو = سالي گوْن -سه شنبه
اوْدگونو = سالي ائرته سي = تك ائرته سي -چَرشنبه = چهارشنبه
سوگوْنو = ساي گوْنو = جوما (جومه) آخشامي -پنجشنبه
ائل گونو = آيني گون = جوما (جومه) گوْنو (جمعه)منبع: برگرفته از »مقاله لر توْپلوسو، پرويز يكاني، بئشينجي جيلد (ال يازما)
bu postu balatarin websitasina yolla: Balatarin  
yazir haray at 11:19 ÖÖ | xoy | 0 söz


Comments: